Pınar Somakçı-Türk Müziği Nazariyatı ve Solfej-4
Müzik nazariyatı (teorisi), müziğin bağlı olduğu kuralları inceleyen bilim dalıdır. Bu durumda, Türk Müziği Nazariyat ve Solfeji ise, Türk Müziği’nin bağlı olduğu kural, kavramlar gözönünde tutularak müziksel işitme, okuma ve yazmayı inceleyen bilim ve sanat dalıdır.
Türkler, geçmişten günümüze kadar çeşitli nota sistemleri (ebced, hamparsum v.s.) kullanmışlardır. Cumhuriyet döneminde, müzikolog Hüseyin Saadetin AREL ve Dr. Suphi EZGİ, fizyolog Salih Murat UZDİLEK, “AREL-EZGİ-UZDİLEK” sistemi adı ile anılan, Batı nota yazım sistemini çeşitli ilavelerle ses ve aralık sistemine uyarlamış ve böylelikle Türk Müziği Nazariyat sistemini oluşturmuşlardır. Halen bu sistem bütün eğitim kurumlarınca kabul edilip, yaygın uygulanan bir sistem olarak varlığını sürdürmektedir.
Türk Müziği Nazariyat ve Solfej eğitimini verebilmek için öncelikle temel müzik bilgilerini öğrenciye kazandırmak gerekir. Bu nedenle ilk kitapta, temel nazari müzik bilgilerinin yanısıra uygulamada pratiklik sağlamak için, solfej eğitimine ağırlık verilmiştir. Daha sonraki kitaplarda ise makam, usul ve solfej eğitimine yer verilmiştir. Konular işlenirken, “AREL-EZGİ-UZDİLEK” sistemine göre makamların nazari bilgileri verilmiş, her makam için örnek seyir yazılarak, seyirlerin makam analizleri yapılmıştır. Eserler seçilirken, müfredatta görülmesi gereken usullere paralel olarak, makamın karekterini en iyi şekilde gösteren, klasik eserlerden oluşmasına özen gösterilmiştir. Ayrıca her eserin makam analizleri de yapılmıştır. Makamlar işlenirken konuların daha iyi anlaşılması ve verimli olabilmesi için, basit makamlardan hareket edilerek birbirine çok yakın makamlar da verilmiştir. Makam analizleri yapıldıktan sonra öğrencilere işlenen makamla ilgili eserler, taksimler dinletilmesi ve öğrencilere bol bol seyir ve dikte çalışmaları yaptırılması konuların daha iyi yerleşmesi açısından önerilmektedir.
Konular işlenirken; basitten-karmaşığa, bilinenden-bilinmeyene, kolaydan-zora doğru bir sıra takip edilmiştir. Öncelikle bu dersle ilgili müzik eğitimcilerinin öngördüğü şekilde bir ders programı hazırlanmış, hazırlanan bu ders programı ışığında, her yarıyıl için ders müfredatı, Repertuar-Uslup dersleriyle de paralellik sağlayacak biçimde hazırlanmış ve örneklendirilmiştir.
Konuların daha iyi anlaşılabilmesi ve takibi açısından kitaplar 8 adet seri halinde numaralandırılarak yarıyıllara göre bölünüp, düzenlenerek basılması planlamıştır.
Bu ders programı, Haliç Üniversitesi Konservatuvar Türk Musikisi Bölümü öğrencileri üzerinde uygulanmıştır. Ders müfredatının oluşturulmasında emeği geçen Haliç Üniversitesi Öğretim elemanlarından Sayın Yrd.Doç.Çetin KÖRÜKÇÜ’ye, Öğr.Gör. Şehnaz RİZELİ’ye ve ayrıca manevi desteğini esirgemeyen eşim Kadir SOMAKCI’ya teşekkürlerimi sunmayı bir borç bilirim.
Kitabın müzik dünyasına faydalı olması dileğiyle..
Doç.Dr.Pınar SOMAKCI